HAYATİ VASFİ TAŞYÜREK
Şair Hayati Vasfi Taşyürek’i meşhur eden onun "Lügatçemiz" adlı şiiridir. Bu şiir onu sanat dünyasında meşhur eder, yöresel şiveyi şiire döktüğü bu eseriyle büyük yankı uyandırır. 11 kıtadan oluşan bu şiirinde unutulan ya da unutulmaya yüz tutan kelimeler dile getirilir. "Lügatçemiz" adlı şiir şu sözlerle 1959 yılında kâğıda dökülür:
“Yemeniye 'kelik', yoğurda 'katık'/ Bulgur pilavına 'aş' derler bizde / Genç horoza 'celfin' pilice 'ferik'/Kümese yollarken 'kiş' derler bizde..." Son kıtasında ise şair der ki: Amaleye 'ırgat' yokuşa 'bayır'/Çokbilmişe 'eke' kollaya 'gayır'/Bıkkınlığa 'ateh' sevaba 'hayır'/Üzüm reçeline 'teh'derler bizde…"
17 Mayıs 1931’de dünyaya gelen Hayati Vasfi Taşyürek Kahramanmaraş Afşin ilçesinin Tanır kasabasındandır. Tanır şimdi Afşin’in bir mahallesidir. Babası Yüzbaşı Hüseyin Dede Efendi'dir, annesi ise Zöhre Hanım’dır. Asker babası yüzbaşı iken emekli olur ve tarım işiyle köyünde uğraşmaya devam eder. Türkiye’yi imkânları dâhilinde gezen Hayati, gördüklerini ve fikirlerini şiirlerine aktarır. Askerlik zamanına kadar Elbistan’da bir ayakkabıcının yanında çırak olarak bulunmuştur. Hitabeti ve insanlara önem vermesi onu hep sevilen bir şahsiyet olarak kabul ettirmiştir. Kasabasının ilk belediye başkanı olmuştur ve yöneticilik kabiliyetini de bu makamla kanıtlamıştır. Taşyürek, İl Genel Meclisi Üyeliği de yapmıştır. Asıl adı Hayati olan şairin Vasfi mahlasını ustası olan M. Ferahi Sağ’dan almıştır. Hayati Vasfi Taşyürek şair ve yöneticiliğin yanında gazetecilik mesleğiyle de uğraşmıştır. Afşin’de ilk matbaayı o kurmuş ve ‘Efsus’ adlı gazete yayımlamıştır. Türkiye Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonunda da (MİSK) çeşitli görevlerde bulunmuştur. Hayatının son dönemini Ankara’da geçiren şair, büyük maddi sıkıntılar yaşamıştır. Hayatının son dönemlerinde geçimini sağlamak için Ankara’da jeton satmakla meşgul olmuştur. Yazmış olduğu ‘Jetoncu Amca’ adlı şiiri onun hayat hikâyesini özetlemekte. Yaşamış olduğu hayattaki yükselişi, çekmiş olduğu sıkıntıları ve özellikle hayatının son dönemlerindeki maddi imkânsızlıkları şiirinde aynı kaderi paylaşmış olan Türk büyükleri ile kıyaslamaktadır. Her şeye rağmen ise ‘Jetoncu Amca’ adlı şiirinin sonunda millet ve devlet sevgisine vurgu yapar, bu değerlere bağlılığını dile getirir: “Benim içinde artık yakınlaştı son durak/Üç beş adım ya var ya yok/Dileğim şudur/Benim için saadet/Milletin mutluluğu/ Devletin bekasıdır."
Dört çocuk babası olan Hayati Vasfi Taşyürek 1989 yılında Ankara’da vefat etti. Mezarı Afşin’in Tanır Mahallesi’nde bulunmaktadır. Çok konuda şiirleri olan şair, özellikle millî ve ahlaki konulara yönelik şiirler yazmıştır. Vatan sevgisinde asker olan babasının da muhtemelen katkısı büyüktür.
Mehmet Âkif Ersoy, Âşık Veysel ve Ârif Nihat Asya, etkilendiği şairler arasındadırlar. Şair siyasetle de ilgilenmiş, Alparslan Türkeş ve Devlet Bahçeli gibi siyasilere ithafen şiirler yazmıştır. Bu şiirlerin adları sırasıyla “Türk İçin” ve “Ne Mutlu Bana” Bu iki ismin yanında Hayati Vasfi Taşyürek’in başka milliyetçi ve ülkücü fikir adamlarına da ithaf ettiği şiirleri mevcuttur. Şair hem yurt içi hem yurtdışında gezerek, gördüklerini şiirlerine de yansıtmıştır. Türk idaresinde olmayan Türk diyarlarına ayrı bir önem vermektedir. ‘Tuna” adlı şiirine şu sözlerle başlar: “Buluştuk Budapeşte'de/Tuna yandı ben ağladım/Geçmişi yâd ede ede/Tuna yandı ben ağladım.” Aynı şiirde Tuna’nın dışında kalan Türk dünyasını da dile getirir: “Aral dedi Musul dedi/Kafkas Kerkük nasıl dedi/Anlat usul usul dedi/Tuna yandı ben ağladım.” Ses Sanatçısı Mustafa Yıldızdoğan’ın şairin şiirlerini bestelemesi büyük ilgi doğurmuştur. Türk gençliğine de çok önem veren Hayati Vasfi Taşyürek, “Torunum Selçuk’un şahsında torun nesline.” diyerek "Selçuk" adlı şiiri ile Türk gençliğine seslenmektedir. Şairin şiirleri yayınlanmış olan şu kitaplarda toplanmıştır: Yedi Uyurlar, Kalbimdeki Arzu, Dile Gelen Anadolu, Ülkü Tomurcukları, Nazar, Ebesinin Oğlu, Barışa Hizmet. Ünlü Türk şairi Cemal Safi, Hayati Vasfi Taşyürek için yazmış olduğu "Gardiyan" adlı şiirinden bir kat satırla bu yazıya son verelim: “Dostun kelamını sıradan sanma/Henüz çözülmedi öyle muamma /Bu milletten şair çok çıkar amma/Hayati gibisi zor be gardiyan…”
Murat Gedik