AVRUPA’NIN GÜVENLİĞİ VE SORGULANAN NATO (Düne Dair Okumalar, Bugüne Dair Anlamlar, Yarına Dair İddialar)

18 Haziran 2018 14:50 Fatih OĞUZ
Okunma
1567
AVRUPANIN GÜVENLİĞİ VE SORGULANAN NATO (Düne Dair Okumalar, Bugüne Dair Anlamlar, Yarına Dair İddialar)

AVRUPA’NIN GÜVENLİĞİ VE SORGULANAN NATO

(Düne Dair Okumalar, Bugüne Dair Anlamlar, Yarına Dair İddialar)

 

FATİH OĞUZ

 

Dünyadaki gelişmelerin hızlı akışı birçok bilginin ve önem arz eden detayların flulaşmasını veya örtülmesini sağlıyor.Böyle olunca kamuoyu adeta bilgi tsunamisine muhatap kalıyor. İnsanlar bu sefer kendilerini suyun üstünde tutabilmeleri için zaman zaman klişe olan söylemlere,strateji uzmanların analizlerine veya sonuç endeksli pozisyonlara sarılıyorlar.Mevzuyu yorumlamak ve geniş yelpazeli bir tahlile ihtiyaç duyulmuyor çünkü nasılsa “Söylenenler kulak ardı ediliyor.” düşüncesi bir hayli etkin konumda.

Hâlbuki belirli gazetelerde, dergilerde çıkan söyleyişleri ve haberleri; akademik raporları; araştırma yazıları fazla geriye gitmeden sadece bir yıllık zaman diliminde tekrar önümüze koysak bugün yaşadıklarımızın ve yarın yaşayacaklarımızın nedenlerini okuyabilme imkânı bulmuş oluruz.

Bu sebeple sizlere bundan 1 yıl evvel tamamen Alman yazılı haber araçlarında yayımlanan haberleri, söyleyiş ve makaleleri içerikleriyle birlikte sunmaya çalışacağım.

23 Aralık 2016 – “Biz Burada Kalıyoruz”(Spiegel Dergisi)[1]

“Biz Burada Kalıyoruz” başlıklı söyleyiş Spiegel dergisi çalışanları Matthias Gebauer ve Christiane Hoffman ile ABD Avrupa Kara Kuvvetleri Komutanı Ben Hodges arasında geçiyor. Bu söyleyişte geçen birkaç bölüm şu şekildedir:

Spiegel: Seçilen BaşkanDonald Trump diyor ki “Avrupa kendi güvenliğini sağlamalı.” Burada bulunan Birleşik Devletleri’nin ordu komutanı olarak sizler de gideceksiniz,öyle değil mi?

Hodges: Yavaş, henüz(Trump kastedilerek) görevin başında değil. Mevcut Başkan Barack Obama Rusya’ya karşı askerî güç göstermek için Avrupa’ya askerî birlik gönderme kararı verdi.Şu günlerde materyaller ulaşacak, Tank, ağır cihazlar, askerler. Bunlar NATO’nun Doğu Cephesindeki müttefiklerimizin kendilerini güvende hissetmelerini sağlıyor.  Her zamankinden daha güçlü olarak Avrupa’nın yanındayız. Bunun değişeceği yönde bir gerekçe görmüyorum.

Spiegel: Trump bundangeri adım atmak istiyor. Avrupa’yı karşılıksız korumak istemiyor.

Hodges: ABD, Başkanı ister Demokratlardan ister Cumhuriyetçilerden olsun, 2. Cihan Harbi’nden beri Avrupa’nın yanındadır.  Güvenli ve istikrarlı bir Avrupa’ya ihtiyacımız var. Bu misyon için ordunun yeterince para aktarılması yönde Kongrede partiler üstü mutabakat var. Geçen hafta her iki partinin etkili senatörleri Donald Trump’a mektup yazdılar. Rusya’ya karşı caydırıcı olmak ve Doğu Avrupa’da ABD’nin varlığının devamlılığını istiyorlar. Ve eminimki: Biz burada kalıyoruz ve NATO’nun içinde lider ülke kalacağız.

Spiegel: Trump NATO’yu gereksiz olarak tanımladı ve böylelikle NATO antlaşmanın 5. maddesini sorgulamış oldu. Bu özellikle merkezî ve Doğu Avrupa ülkelerinde olan insanları endişelendiriyor.

Hodges:Hep birlikte bekleyelim. İnanıyorum ki, Donald Trump’ın kabine üyeleri NATO’nun ne kadar önemli olduğunu biliyorlardır. Mevcut Başkan’ımız bize açık talimat verdi.Öyleyse bizler de Rusya’ya karşı planlandığı gibi doğu sınıra konuşlanıyoruz.Askerler yolda. Hiç kimse geri dönmeyecektir.

Spiegel: Trump’ın bazı kabine üyeleri Rusya ilişkileriyle ilgili eksen değişiminden yana. Moskova ile ilişkilerinin iyileşmesini istiyorlar. Bu şu demek oluyor ki: Daha az cazdırıcılık.

Hodges: Ben olayı başka algılıyorum. Elbette ABD Rusya ile diyalog hâlinde olmak ister. Bizim her zaman karşılıklı diyaloglarımız oldu. Maalesef son zamanlar da başarı sağlamadı. Lakin bizler diyaloğu bir güç pozisyonundan yürütmeliyiz. Rusya ve bundan eminim, biz ancak güçlü olursak bize saygı duyacaktır. Başkan Putin,askerî kuvvetimizi gösterdiğimizde bizi ciddiye alacaktır.

(Ben Hodges 15 Aralık 2017 tarihinde görevinitamamlayıp emekliye ayrıldı. Şu an ABD’de de güvenlik politikası ve Doğu Avrupaağırlıklı çalışmalar yürüten Center for European Policy Analysis  ACEPA isimli inaliz merkezinde çalışıyor.)

 

9 Ocak 2017 – “Avrupa’nın Kendi Savunma Stratejisine İhtiyacı Var” (Süddeutsche Gazetesi)[2]

Almanya’nın eski Dışişleri Bakanı ve Yeşiller Partisinin en önemli simalarından Joschka Fischer Süddeutsche gazetesinde misafir yazar olarak yazdığı “Avrupa’nın Kendi Savunma Stratejisine İhtiyacı Var” başlıklı makaleden alıntılar:

Avrupa kıtasında yaşamak demek komşu olarak Rusya’yla birlikte yaşamak demektir. Ve komşuluk genel olarak barış, iş birliğive karşılıklı saygı üzerinde kuruludur. (...) Moskova’da dış politikaya “kazan kazan oyunu” olarak değil “sıfır toplamlı oyun” olarak bakılır. Bu nedenle böyle bir düşünce için millî, askerî kuvvet ve etki alanı her zaman iş birliği içerisinde güvenlikten önce gelir.(...) Eğer Avrupa, Avrupa kıtasında kalıcı barış düzeni istiyorsa o zaman herşeyden önce ciddi alınması zorunluluğu var. Ve şuan da bu durum açıkça mevzubahis değil. (...) Kısacası söyleyebilirim ki, Fransa strateji ve güvenlik mevzularda açıkça daha büyük tecrübelere sahip, maliye konularda Alman modeline yönlenilmesine tavsiye ediyorum.  Eski AB,Amerikalıların güvenlik garantileri himayesinde ekonomik güç olarak kendini geliştirebilir. Lakin bu artık söz konusu olmadığı vakit, AB’nin kendisinin ciddi bir güç siyaseti boyutu geliştirmekten başka bir seçeneği kalmıyor.

(Joschka Fischer siyaseti bıraktıktan sonra BMWve Siemens gibi dev Alman firmalar, RWE ve OMV gibi Enerji Kurumlar adına lobi faaliyetleri yürüten kişi veya bu kurumlarda danışman olarak çalıştı. Özellikle Nabucco doğal gaz boru hattı projesiyle adını tekrar duyurmuştur.)

 

13 Kasım 2017 – “AB ülkeleri Savunma Birliği Kuruyorlar”

(Alman Kamu Televizyon Kanalı ZDF)[3]

Almanya ve 22 AB ülkesi Avrupa Savunma Birliği için ilk temel taşı yerleştirdiler. Pazartesi günü Brüksel’de Dış ve Savunma Bakanları daimî askerî iş birliği için kurucu belgeye imza attılar. Savunma Birliği AB’yi ABD’den bağımsız kılacak ve ortak silahlandırma projelerine sevk edecek.

Bu proje NATO için rakip teşkil etmeyecek. Alman Savunma Bakanı von der Leyen Afrika’daki krizlere dikkat çekerek diyor ki “Güvenlikve Savunma Birliği NATO için tamamlayıcı komunundadır. (...)” NATO Genel Sekreter Jens Stoltenberg güçlü bir Avrupa Savunması için şöyle konuştu: “Avrupa için iyi aynı zaman da NATO için de iyi.” Fakat paralel yapılanmalara ve rekabet düşüncelere karşı da uyardı.

 

13 Kasım 2017 – “Uluslararası Düzenin Geleceği Hakkında[4]

Alman istihbarat birimi (BND) Başkanı Bruno Kahl’ın Hanns Seidel Vakfının tertiplediği etkinlikte yaptığı “Uluslararası Düzenin Geleceği Hakkında” başlıklı konuşmadan alıntılar:

Merkezî güç Rusya demokratik barış ile ilgilenmedikçe Avrupa genelinde demokratik barış işleyemez. (...)Demokratikleşme, ekonomide karşılıklı bağımlılık ve hükûmetler arası uyum tabiri caizse Avrupa’daki barışın çatısını taşıyan üç kolon.  Tasvirde kalmak için: Kolonların taşıyıcı olabilmesi için temele ihtiyacı var. Buradaki mevzu hangi faktörün kıtamızın güvenliğiiçin temel olduğu. Cevap çok basittir: İkinci Cihan Harbi’nin bitiminden itibaren bu temeli oluşturan ABD’dir. (...) Alman istihbarat birimin başkanı olarak size açıkça ifade edebilirim ki, Amerikalı istihbarat birimiyle birlikte çalışmak bizler için büyük önem arz ediyor. (...) ABD’yi sevelim veya sevmeyelim, güvenlik politikası açısından vazgeçilemez. (...) Rusya 2020 yılına kadar ordusunu %70 modernleştirecek. Ve Beyaz Rusya’da düzenledikleri askeri tatbikat gösteriyor ki, hedeflerine doğru yakınlaştılar. Rusya bu yöntem üzerinden açıktan Avrupa kıtasındaki liderlik rolünü geri kazanmaya çalışıyor.AB’yi zayıflatarak ve ABD’yi geri püskürterek her ikisinin arasını açmaya çalışıyor. Açıkça söylemek gerekirse: Rusya bugün Avrupa’nın güvenliği için müttefik yerine potansiyel bir tehlikedir.

 

9 Aralık 2017 – “Her Büyük Krizlerde Uyuya kalındı”(Spiegel Dergisi)[5]

Spiegel dergisi redaktörü Klaus Wiegrefe,Askerî Tarihçi; Alman Ordusu Askerî Tarih ve Sosyal Bilimler Merkezi’nde yönetici ve Alman İstihbarat Birimi’nin oluşturduğu Tarih Komisyonu üyesi RolfDieter Müller ile söyleyişte bulundu. Alman İstihbarat Birimi’nin (BND)100.000,00 avro yakın bir meblağ ile finanse ettiği, Alman İstihbarat Birimi(BND) kurucusu Reinhard Gehlen hakkında 2 ciltlik biyografi yazdı. Bu söyleyişten bazı alıntılar:

Spiegel: Gehlen Amerikalıların ajanı mıydı?

Müller: Hayır, lakin ABD’ye karşı bağımlılığının her zaman farkındaydı.

Spiegel: Bu nasıl gerçekleşti?

Müller: Gehlen Mayıs1942 tarihinden itibaren Yabancı Ordu Doğu Bölümü’nü yönetti ve Doğu Cephesinde düşmanın konuşlanması hakkında değerlendirmeden sorumluydu. Amerikalıların da1945 yılında Kızıl Ordu hakkında bilgi sahibi olmadıkları için, kendisini uzman olarak sundu. Ve beraberinde bir şey getirdi: 50 kasa dolusu kayıta geçirilmiş dosyalar. Sovyet asker kıtaların pozisyonları, Sovyet askerî varlığı ve Stalin’in ordu komutanları hakkında kayıtlar barındıran toplanmış bilgilerdi bunlar. Böylece ABD ordusunda ve CIA’de bir boşluğu doldurmuş oldu.

(...)

Spiegel: Nazi suçlusu birçok kişi bu nedenle mi BND’de yer bulabildi?

Müller: Evet, komünist sızmalardan çekiniyordu. Ve şu kanıya vardı Gestapo’nun adamlarından bu işi kimdaha iyi bilebilirdi ki? Daha sonra Gehlen, Bavyera polisinde kendi biriminden daha çok Gestapo’nun adamları olduğunu söyledi. Haklı da. Diğer kurumlar BND’den farksızdı.

(...)

Spiegel: Özetleyecek olursak. Gehlen İstihbarat Birimi Başkanı olarak başarısızdı. Genç Batı Almanya demokrasini tehlikeye soktu ve aynı zaman da Nazi suçlularını işe aldı.

Müller: Alelacele yargıda bulunuyorsunuz. Federal Cumhuriyet’in başarısında Gehlen’in katkısı vardır. Fonksiyonel bir İstihbarat Birimi’nin simülasyonu dahi caydırıcı olabilir. (...) Gehlen’in adamları bir nevi Batı’nın en öndeki savunma çizgisiydi. İç politika bakımından Gehlen Bonn’daki politikacılarda ve halkta güvenlik hissiyatını güçlendirdi. Bir zaman Hitler’in en üst ajanı sayılan Gehlen, Rusları ondan daha iyi tanıyan kimse yoktu ve Amerikalılarla el ele vererek birlikte çalışıyordu. Bu yeterliydi.

Spiegel: Yani geçmişte subay olarak görev yaptığı dönem onun avantajıydı?

Müller: Birinci Cihan Harbi’nin gazileri Weimar Cumhuriyeti’nde sağcı yapılarda birleştiler ve demokrasiyi zayıflattılar. 1945 sonrası, Gehlen’in sayesinde, farklı gelişti.Gazi derneklere sızarak radikal öncüleri tasfiye ettirdi. Böylece 8 milyona yakın eski askerin bulunduğu bir ortamda Adenauer’in sırtını sağlama alarak Cumhuriyet’i güçlendirdi.

Spiegel: Bu nasıl gerçekleşti?

Müller: Gehlen, batan Alman Genelkurmayını vekili olarak görüyordu. 60’a yakın Genelkurmay mensubu ve yüzlerce subayı topladı. Pullach (BND merkezinin bulunduğu şehir. Münih’e yakın bir bölgede) bir nevi yeni ordunun ilerideki üst düzey yöneticilerin konuşlandığı yer oldu.

Son 1 yılda birbirine yakın meseleler ileilgili medyada çıkan malzemelerin derlemesini yapmaya çalıştım. Gelişmeleri sağlıklı ve esaslı okumak ancak sakin ve soğukkanlı bir düşünce metodu ile gerçekleşebilir. Zaman ne kadar hızlı akarsa aksın geçerli etkileşimi sağlayan etkenler bayatlamayan türdendir. Hızlı akan, hızlı tüketilen ve hızlı üretilen sürecin tantanası büyüktür ama içi havadan ibaret koca bir balon gibidir.

Dünyada hiçbir değişim süreci birbirinden bağımsız değildir. Tesadüflere yer vermeyen bir düzen ancak sakin ve soğukkanlı bir düşünce metodun muhatabı olma hakkını elde edebilir.

 



[1]“WirBleibenHier” Spiegel dergisi, Sayı: 52, 23Aralık 2016, Sayfa: 40-41.

[2]“Europa Braucht EineEigeneVerteidigungsstrategie”, SüddeutscheGazetesi, 9 Ocak 2017.

[3] “EU-StaatenBauen An Verteidigungsunion”, 13 Kasım 2017.https://www.zdf.de/nachrichten/heute/eu-staaten-wollen-verteidigungsunion-auf-den-weg-bringen-100.html

[4]„ZurZukunft der internationalen Ordnung“, 13 Kasım 2017 https://www.bnd.bund.de/DE/Organisation/Leitung%20des%20Hauses/Reden_der_Leitung/Redetexte/171113_Hanns-Seidel-Stiftung.pdf?__blob=publicationFile&v=3

[5]“Alle größeren Krisen verschlafen” Spiegel dergisi, Sayı50, 9 Aralık 2017, Sayfa 60-61-62.