ÜRETMEDEN TÜKETMEK YOK
Prof. Dr. Hasan OKTAY
Faiz, döviz, borsa ve inşaat sektöründen geçinme devri sona eriyor. 24 Ocak Kararları ile Türk ekonomisinin temelleri bu 4 unsur üzerine oturtularak üretmeden tüketen bir topluma dönüştürüldü. Bugün ortaya çıkan krizin ana sebebi bu unsurlardır. Faiz üzerinden üretmeden ve çalışmadan para kazanmak toplumun çoğuna yayılmaya başladı. Hükûmet devletin üzerinde her geçen gün kambura dönüşen faiz konusunda keskin bir karar alması gerekiyordu. Fakat alınacak karar tek başına yeterli değildi. Zira faiz döviz ilişkisi ekonomiyi ciddi anlamda zora sokacağı için müdahale kontrol dışı gelişmeleri tetikleyecekti.
Dövizden para kazanma bir ekonomik değer değil, ekonomiye vurulan bir darbedir. Bunun İçin artı bir değer üretmeden faiz döviz hareketliliği ile para kazanma devri alınan sert kararlarla değişime uğradı. Bu değişim, ister istemez kısa vadeli krize dönüştüğü için döviz hareketliliğinde kontrol dışı bir görüntü ortaya çıktı, ama alınan tedbirler kısa vadede döviz meselesi hareketliliği ekonomik kazançtan çıkarıldı.
“Artık üretmeden tüketmek yok.” sözü ekonominin dinamiklerini üreten ve ihraç eden ekonomiye dönüştürüyor. Borsa ve inşaat sektörü de yeni ekonomik modelin muharrik gücü olmaktan çıkıyor. Çin gribinden sonra dünyanın üretim ve tüketim alışkanlıkları hızla değişti. Bu değişime ayak uydurmak gerekiyor. Dünya tedarik ihtiyaç zincirinin önemli kısmını elinde bulunduran Çin’in kontrolü devre dışı kalınca Türkiye’ye büyük bir alan doğdu. Bu alana göre yeni ekonomik dinamikleri oluşturmak ve ihracata dönük hazırlık yapmak yeni modelin temelini oluşturacaktır. Üretmeden kazanmak ve tüketmek faizi dövizi borsayı harekete geçirdiğinden reel ekonomiyi kontrol altına alıyor ve içinden çıkılmaz bir sarmal oluşturuyor. İşte bu sarmaldan Türk ekonomisini çıkartmak ve yeni üreten ekonomi modeline dönüşmek için faizden, dövizden, borsadan, inşaattan, çalışmadan üretmeden kazanma devri bitirilerek üreten, ihracat eden bir ekonomiye geçişin yol ve yöntemleri aranıyor. Enerji girdileri ham madde ve işçilik giderlerinin azaltılarak yüksek teknoloji ve üretim ile gerçekleşecek ihracat ekonomik daralmayı açacaktır. Üreten ve ihraç eden bir ekonomik model millî ekonomi modeli etrafımızdaki devletlerle birlikte düşünüldüğünde büyük bir ekonomik alan oluşturmaktadır.
ÇİN MODELİNE KARŞILIK YENİ MODEL: TÜRKİYE MODELİ
Türkiye dünya düzeninde ve yeni stratejide üreten bir model geliştiriyor. Bu modelde ihracat ön planda ve yerli üretim ile devlet destekli ihracat kalemlerinin artırılması üreten Türkiye’nin en önemli modeli olacak. İhracat kaydı ile imalat sektörünün desteklenmesi yükte hafif pahada pahalı teknolojik ürünlere göre öncelikli üretim, Türk tipi ekonomik modelin temelini oluşturacaktır.