TÜRKDÜNYASININ EKONOMİK BÜTÜNLEŞMESİ YOLUNDA İLK ADIM TÜRK YATIRIM FONU
TacettinAlper Ay[1]
Türk Keneşi, bilindiği üzere 12 Kasım2021 tarihinde İstanbul Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda “Yeşil Teknolojilerve Dijital Çağda Akıllı Şehirler” temasıyla toplanan 8’inci zirvesinde “TürkDevletleri Teşkilatı” adını almıştır ve bu tarih aslında biz Turan sevdalılarıadına bir milattır. Zira bu toplantı, Azerbaycan’ın işgal altında tutulanKarabağ bölgesinin düşman işgalinden kurtulup, tarihî Türk yurtları Şusa, Kelbecer,Laçin ve Fuzuli’nin azatlığının hemen akabinde gerçekleşmiş ve Türk Dünyası2040 Vizyonu dünyaya deklare edilmiştir. Teşkilatın kuruluşu kabul edilenNahçivan Anlaşması’nda genel hatlarıyla ortaya konulan siyasi, ekonomik vesektörel, halklar arası iş birliği temelli deklarasyon “Türk Dünyası 2040Vizyonu” ile dönemin ihtiyacına uygun revize edilerek her alandadetaylandırılmıştır. Bu vizyon belgesinin tamamını okumak isteyenler “turkkon.org”İnternet sitesinden detaylarına ulaşabilir. Bu yazımda ekonomik ve sektörel iş birliğive bunun gerçekleşmesinin temeli olan Türk yatırım fonu ve bu fon ile hangiprojeler gerçekleştirilebilir onlar üzerinde duracağım. Her şeyden önce şunubelirtmek gerekir ki bugünkü Türk dünyası coğrafyası tarihteki İpek Yolu ve KürkYolu’nun doğduğu, Anadolu topraklarını da eklediğimizde baharat yolunu dageçtiği hayatın her alanında kullanılan doğal gaz ve petrolün yanında altın,gümüş, demir, antimuan, kükürt, kurşun, uranyum ve bor gibi stratejikmadenlerin bulunduğu, satın alma gücü paritesine göre 4 milyar dolardan fazlamillî geliriyle dev bir coğrafyadır. Türk devletleri ekonomisi, bütünüyle Avrupa’nındevi Alman ekonomisine denk olup bütünleşen ekonomi komşu Rus ekonomisindendaha büyüktür. Ekonomik bütünleşme, birleşmeye giden ekonomilerde mal ve hizmetakımlarına serbesti sağlayıp, ticarete engel olan kısıtlamaları kaldırarak, birortak pazar yaratmak şeklinde tanımlamaktadır. Ekonomik bütünleşmesinindünya üzerinde mevcut en büyük örneği Avrupa Birliği’dir. Avrupa Birliği (AB), zamanlaüyeleri arasında gümrük tarifeleri ve kotaları kaldırmakla kalmamış, ortakgümrük tarifesi ve üretim hareketleri üzerine konan sınırlamaları kaldırarakönce ortak pazar sonra da dünyanın bir numaralı ekonomik birliği olmuştur. AB’ninekonomik birliği dünya üzerinde kurulan serbest ticaret anlaşmalarından çokdaha değerlidir nitekim bu ekonomik birlik zamanla seneler boyunca savaşmış,iki dünya savaşında birbirlerine rakip olmuş ülkeleri bile siyasi olarak dabirbirlerine bütünleştirmiştir. Bu siyasi bütünleşmenin sonucu olarak, ABülkelerinin kalkınmasını ve ekonomik güç olarak birbirlerine denk hâlinegelmesini sağlamak adına çeşitli fonlar kurulmuştur. Kovit-19 ve Rusya-UkraynaSavaşı’nın yarattığı yüksek enflasyon, enerji arzı kısıtlaması ve lojistikhareketliliğin azaltan ve küresel ekonomik krize yol açan mevcut durumda birçokAB ülkesi bu fonları etkin ve verimli kullanmasa ayakta duracak durumda biledeğildir.
Bu bağlamda Sayın Cumhurbaşkanı’mızRecep Tayyip Erdoğan, “Türk Dünyası 2040Vizyonu”na da atıfla Özbekistan’da düzenlenen “Türk Devletleri Teşkilatı DevletBaşkanları 9’uncu Zirvesi”nde “siyaset, güvenlik, ticaret, gümrük, ulaştırma,enerji, sağlık, bilişim, eğitim, gençlik ve spor” gibi alanlarda iş birliğimizipekiştirelim istiyoruz. Bugün kabul ettiğimiz strateji belgesi de bizlere biryol haritası sunuyor. Strateji belgemizdeki unsurların birer birer hayatageçirilmesinin hep birlikte takipçisi olalım. Türk Yatırım Fonu'nun da mümkün olanen kısa sürede hayata geçmesi yararlı olacaktır. Fon'un sağlayacağı mali imkânların,iş birliğimizi kuvvetlendirip faaliyetlerimize ivme kazandıracağınainanıyorum." diyerek bu konuda daülkemizin öncü olacağını belirtmiştir.
Cumhurbaşkanı’mızın belirttiği gibifonun bir an önce kurulması elzemdir. Zira Türk dünyası ülkelerinde hâlihazırdayapım aşamasında olan ve düşünülen birçok altyapı ve üstyapı yatırımı dabulunmaktadır. Türk dünyası gücünü son dönemde sadece Karabağ Savaşı’nda ermeydanında göstermemiştir aynı zamanda işgalden kurtulan tarihî Fuzuli şehrine8 ay gibi kısa sürede Fuzuli Havalimanı’nı yaparak ekonomik atılım noktasındada nasıl büyük bir potansiyele sahip olduğunu göstermiştir. Bu potansiyelinoluşturacağı sinerji ile tüm Türk devletleri her sektörde yatırım, üretim,istihdam ve ihracat imkânı artacak, Türk Ortak Pazarı oluşturulacak, İstanbulKanalı gibi dev projeler hayata geçirilecek, ülkeler arası ekonomik bütünleşme ilerleyen aşamalarda avro gibi ortakbir Turan para biriminin oluşmasına da vesile olacak, hayatın her alanınasağlanacak fonlar ile Türk dünyasının kalkınmışlık seviyesi artıp eşitlenecekve en nihayetinde siyasi birleşme sağlanarak Turan hayali bir gün mutlakagerçek olacaktır.
[1] Araştırmacı, Strateji ve Bütçe Uzmanı