17. YÜZYILDA LATİN HARFLERİYLE YAZILMIŞ TÜRKÇE METİNLER

14 Nisan 2014 16:34
Okunma
1470
17. YÜZYILDA LATİN HARFLERİYLE YAZILMIŞ TÜRKÇE METİNLER

Türk dilinin kendi ses bünyesine göre tertip edilmiş bilinen en eski millî yazımız, Orta Asya’daki Köktürk Kitabeleri’nin büyük Türkolog Vilhelm Thomsen tarafından okunmasıyla meydana çıkmış olan Orhun yazısıdır.

1896’da Helsingfors’ta yayımlanan “Les İnscriptions de l’Orkhon déchiffrées” adındaki eserinde o büyük âlimin tespit ettiği millî yazımızdaki 38 harfin ifade ettiği ses incelikleri, Türk dilinin bilhassa İslamiyet’ten önceki bünyesini tamamıyla ifade edebilen mükemmel bir sistemdir. Fakat Türk tarihinin cereyan tarzı ile çeşitli Türk kollarının coğrafi dağınıklığı,  şimdiye kadar dilimize hem Türkler hem gayritürk unsurlarla milletler tarafından çeşitli yabancı yazıların ithaline sebep olmuştur.

Orta Asya tarihinin meşhur mütehassıslarından Léon Cahun’un “İntroduction à l’Histoire de l’Asie” adındaki kıymetli Türk tarihinin 1896 Paris baskısında açıklandığı gibi şimdiye kadar Türk diline Arap, Uygur yazısının aslı olan Süryani, Ermeni,. Rum, İbrani, Çin ve Rus yazıları tatbik edilmiştir. Bunların toplamı yediyi bulmaktadır. Fakat bu yekûna Süryani yazısının menşei olan Nasturi=Estrangelo ve Latin yazılarının da eklenmesi gerekir. Çünkü Latin yazısı yalnız bugünkü Türkiye’de değil, üç yüz küsur yıl önceki Avrupa’da bile Türkçe metinler yazmakta pek çok kullanılmıştır. İşte bundan dolayı yediyi bulan bu yekûna eski millî yazımız Orhun alfabesiyle Nasturi ve Latin yazıları da eklenmek suretiyle hakiki yekûn tam 10’u bulmaktadır.

Latin yazılı eski Türk metinlerinin en önemlilerinden biri 1654 tarihinde Paris’te yayımlanan “Les Voyages du Sieur du Loir” adında bir seyahatnamenin 224-252. sayfalarındaki Bağdat Fetihnamesi’nde gösterilebilir. Her sayfada karşılıklı Fransızca tercümesiyle birlikte yayımlanan bu fetihnamenin Latin yazılı Türkçe metni on dört sayfa tutmaktadır. Adı “Feth-i Bağdad Sultan Murad Han” olan bu esti Türkçe eserin o zamanki Fransız imlasına göre yazılan metni şöyle başlamaktadır:

“İchbu senei moubarekde mah redgebung sekyzindgi echneinde kalleh bagdadung tachresine dakhyl olmounup, nehr chatung sahilinde imamı azem hazretlerinung turbesine carip yerde otaki padichahi nezoul bouloup…”