Turan Hayali ile Yaşayan Ebulfez Elçibey, 22 Ağustos 2000 Tarihinde Vefat Etti
"EN BÜYÜK DESTEĞİ MHP VE MERHUM BAŞBUĞ TÜRKEŞ’TEN GÖRDÜ"
Hep Turan hayali ile yaşayan ve 22 Ağustos 2000 tarihinde vefat eden Türk dünyasının önemli liderlerinden Ebulfez Elçibey’in 20. ölüm yıl dönümü. Maddi olarak yokluk içerisinde, manevi bakımdan dönemin en zengin Türk’ü olarak hayata gözlerini yumdu.
Atatürk'ün askeri, büyük Türk milliyetçisi Elçibey, Türklük, Atatürk ve Türkiye âşığıydı. Bir Anıtkabir ziyaretinde söylediği şu sözler çok anlamlıdır:
“Ey büyük Türk’ün büyük komutanı! Seni ziyaret etmekle özüm ve milletim adına şeref duydum. Senin askerin.” yazacak kadar mütevazı ve Atatürk’e vefalı büyük Türk liderini; ölüm yıl dönümünde, minnetle ve duayla anıyorum. “Çok işkence gördüm, hiçbirisine yanmam da bir Atatürk rozeti vardı yakamda aldılar ya elimden hâlâ içim yanar.”
Azerbaycan’ın millî kahramanları arasında özel bir yeri olan Ebulfez Elçibey, Türklük şuurunun bir anlamda ete ve kemiğe bürünmüş hâli olarak kader sahnesinde kendisine biçilen rolü oynayıp dünyadan göçtü. Azerbaycan direniş ve bağımsızlığının sembol isimlerinden birisi olan Elçibey’in asıl adı Ebulfez Kadir Güloğlu Aliyev’dir. 1938 yılında Nahcivan’ın Keleki kasabasında dünyaya gelen Elçibey, gözlerini Sovyet zulmüne açmış ve Azerbaycan’ın istiklali için hayatı boyunca emsalsiz bir mücadele verdi. Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin içinde yer alan Elçibey, 1975'te siyasi faaliyetleri sebebiyle 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Ruslar tarafından 1976 yılında Türklük bilinci aşıladığı ve Sovyetlere karşı propaganda yaptığı için hapse atılan Elçibey, burada işkencelerle geçen iki yıldan sonra 1978’de şartlı olarak serbest bırakılmış, sonrasında ise hak bildiği kutlu davasına kaldığı yerden ve korkusuzca devam etti. KGB zindanlarında ve taş ocaklarında ağır şartlar altında kaldı. 1976 yılında Sovyetlere karşı ilk Azerbaycan öğrenci hareketlerini başlatan Elçibey, daha genç yaşında Türklük şuuruyla pek çok genci etrafına toplamış ve âdeta bir bahçıvan gibi pek çok yüreğe kalbindeki istiklal tohumlarını saçtı. Serbest kaldıktan sonra, 1977'den itibaren, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisinde El Yazmaları Enstitüsünde görev yaptı. Görevi sırasında da bağımsızlık çalışmalarına devam etti. Şimdi bağımsız birer devlet hâline gelen Sovyetler Birliği'nin 15 Cumhuriyetinden biri olan Azerbaycan'da Elçibey, Halk Cephesinden bir grup arkadaşıyla "bağımsızlık fitilini" ateşledi. Üstelik Elçibey ve arkadaşları bağımsızlık mücadelesini Rus gizli servisi KGB'nin katı güvenlik önlemlerine rağmen yaptı. 1989'da Azerbaycan Halk Cephesini kurdu ve başkanı seçildi.
Elçibey, Dağlık Karabağ'daki Ermeni ayrılıkçılığına yol vermemek ve Azerbaycan'ın Sovyetlerden bağımsızlığını kazanması için çalıştı ve 1991’de SSCB’nin dağılması ile bağımsızlığını kazanan Azerbaycan’ın 7 Haziran 1992’de ikinci Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Cephedeki yanlış uygulamalardan ve yenilgilerden ötürü cephe komutanı Suret Hüseynov'u görevden aldı. Fakat Rusya'nın Azerbaycan'ı terk ederken silahlarını Suret Hüseynov'a vermesinden sonra, Suret Hüseynov Azerbaycan'ın 2. büyük şehri Gence'de Haziran 1993’te ayaklanma başlattı.
Elçibey yardım için Haydar Aliyev’i Nahçıvan’dan Bakü’ye davet etti. Fakat Haydar Aliyev, Bakü'ye geldikten sonra Süret Hüseynov'u destekledi ve göstericilerin Bakü’ye yürümesi karşısında Elçibey halktan destek alamadı. Millî istihbaratın verdiği bilgiyi kullanarak kendisine karşı suikastın üstünü açtı ve iç savaşa yol vermemek için Haydar Aliyev ile konuşarak uçakla doğum yeri olan Nahçıvan’ın Keleki köyüne gitti. İki hafta sonra geri dönmeye çalışmasına rağmen şahsi koruması tarafından uçağı kurşunlanınca Nahçıvan'dan çıkamadı. 4 yıl Keleki'nin abluka altında olması sebebiyle oradan ayrılamadı. Bu gelişmeler üzerine Cumhurbaşkanlığı yetkileri Haydar Aliyev’e devredildi. Ağustos 1993’te referandum ile Elçibey'in görevi resmen geri alındı ve ekim ayındaki seçimlerde Haydar Aliyev %99 oyla Cumhurbaşkanı seçildi. Elçibey tam 4 yıl 4 ay sonra Bakü'ye geri dönüp, Azerbaycan muhalefetine katıldı. Bütün Azerbaycan Birliği'ni kurarak çalışmalarını Kuzey ile Güney Azerbaycan'ın birleşmesi üzerine yoğunlaştırdı.
Elçibey 22 Ağustos 2000’de 62 yaşında prostat kanseri nedeniyle tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetti. Cenaze törenine 1 milyona yakın insan katıldı. Haydar Aliyev, cenaze törenine geldiğinde "En büyük Elçibey, başka büyük yok!" sloganıyla karşılandı. Bunun üzerine Haydar Aliyev bir süre sonra cenaze törenini terk etmek zorunda kaldı.
Ebulfez Elçibey'in kurucusu olduğu Azerbaycan Halk Cephesinin sembolü "hilalli bozkurt"tu. Tam bağımsızlıkçı, şahsiyetli, Turani bir Azerbeycan ideali ile yaşayan Ebulfez Elçibey, Türkiye'de en büyük desteği Milliyetçi Hareket Partisi ve onun onursal genel başkanı merhum Başbuğ Alparslan Türkeş'ten gördü.
Türk dünyasının ve kardeş ülke Azerbaycan'ın büyük lideri Ebulfez Elçibey'i bu ölüm yıl dönümünde rahmet ve minnetle anıyoruz.