Okulların kapanmasıyla birlikte ailelerde yeni bir telaşın ve heyecanın yaşandığı görülür. Bir öğretim yılı daha sona ermiş ve çocukların yaşadığı bu heyecan, tüm aileyi sarmıştır. Başarılı bir öğretim yılı sonunda, öğrenciler hak ettikleri dinlenme, eğlenme ve öğrenme zamanına kavuşmuşlardır. Başarısız olunan dersler açısından da daha fazla çalışarak eksikliklerin giderilmesi için iyi bir fırsat yakalanmıştır. Bu duygularla başlayan yaz tatilinin, etkili ve verimli geçmesi, bu zaman diliminin iyi değerlendirilmesiyle mümkündür.
Yaz tatilinin iyi değerlendirilmesi, bu zaman diliminin, öğrenme, eğlence ve dinlenme ihtiyaçları için planlanmasını gerektirir. Tatilin yönelik planlanma, öğrencinin, öğretmenin ve ailenin işbirliği ile yapılırsa, daha etkili olabilir. Bu nedenle tatilin çocuklar ve gençler açısından verimli geçmesinde, öğretmenlerin ve ailelerin önemli sorumlulukları vardır. Öğretmenler, çocukların tatilini verimli ve etkili geçirebilmeleri için çeşitli önerilerde bulunabilirler. Yaz tatilinde, çeşitli akademik ve sportif faaliyetlere yöneltebilir, zevkli, eğlenceli ve aynı zamanda öğretici ödevler ya da projeler verebilirler. Böylece, öğretmenler, tatilin nasıl değerlendirileceğine ilişkin genel bilgileri öğrencilerle paylaşarak, verimli geçmesine katkı sağlamış olurlar.
Yaz tatilinde, evde çocukların fiziksel ve zihinsel becerilerini geliştirecek, gelişim dönemine uygun oyunlar oynanabilir. Dil becerilerinin geliştirilmesi amacıyla şarkılar söylenebilir, hikâyeler ve masallar okunabilir, resimler hakkında çocuk konuşturulabilir. Öz denetim becerileri için, duygularını ifade etmelerini sağlayacak ortamlar ve fırsatlar oluşturulabilir. Model davranışlar sergilenerek de sosyal becerilerin geliştirilmesine katkı sağlanabilir. Çocukların öğrenmeye ve okula karşı hazır olmaları, onlara öğrenme istek ve arzusunun kazandırılmasını gerektirir. Çocuklara öğrenme isteğinin kazandırılması için, merak ettikleri şeylere ilişkin soruları, içtenlikle ve güler yüzle cevaplandırılmalı, yeni ve farklı şeylerin birlikte öğrenilmesine zaman ayrılmalıdır.
Yaz tatili, çocukların boşa vakit geçirecekleri bir zaman dilimi olarak görülmemelidir. Çocuğun tatilini etkili geçirmesi, büyük ölçüde ailenin bu konudaki duyarlılığına bağlıdır ve rehberliğine ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç, özellikle küçük yaşlardaki çocuklar açısından daha da önemlidir. Bu konuda çeşitli etkinliklerin yapıldığı kamplardan, sportif düzenlemelerden ve eğitim amaçlı faaliyetlerden yararlanılabilir. Çocuğun ilgisine, yaşına ve fiziksel özelliklerine uygun bir etkinliğe yönlendirilmesi, yaz tatilinin iyi değerlendirilmesi açısından önemlidir. Bu sayede, çocukların hem eğlenmeleri hem de çeşitli sportif etkinliklerle kendilerini geliştirmeleri sağlanabilir.
Yaz tatilinin verimli geçirilmesinde, her düzeydeki öğrenciye düşen bazı sorumluluklar vardır. Öncelikle, öğrencilerin, okumaya, araştırmaya karşı içsel bir motivasyon geliştirmeleri, öğrenmeye karşı istek ve arzu beslemeleri gerekir. Öğrenciler, öğrenme konusunda kendi sorumluluklarının farkında olmalıdırlar. Öğrenciler, okul açılmadan önce, çeşitli ihtiyaçlarını önceden belirleyerek ailelerine bildirebilirler. Ders materyallerine ilişkin eksikliklerin giderilmesinde ailelerine alışveriş sırasında yardımcı olabilirler. Ayrıca okul malzemelerinin, çanta, kitap, defter vb. araç gereçlerin dikkatli ve özenle kullanılması da önemlidir.
Öğrencilerin yaz tatilini verimli geçirmeleri; dinlendirici, eğlendirici ve öğretici etkinliklerle mümkündür. Tatil zamanı bu üç tür etkinliğe uygun bir şekilde düzenlenmelidir. Ne sürekli ders çalışmak, ne sadece dinlenmek, ne de eğlenmek tatilin verimli geçtiği anlamına gelir. Bu nedenle, tatil, yeni şeylerin öğrenildiği, bireysel gelişimi destekleyen bir süreç olarak görülmelidir. Öğrencilerin imkânlarına uygun olarak tatili daha verimli geçirmelerine yardımcı olabilecek bazı etkinlikler şunlardır:
· Kitap okumak ve çeşitli yayınları takip etmek,
· İlgi duyulan bir sportif faaliyete ya da kursa katılmak,
· İlgi duyulan bir müzik aleti çalma kursuna başlamak,
· Bir tatil beldesinde dinlenmek,
· Tarihî ve turistik zenginlikleri gezmek, görmek,
· Akraba ve yaşlıları ziyaret etmek,
· Çeşitli konularda ev işlerinde aile üyelerine yardım etmek,
· Köy ve kırsal kesimlerde bağ ve bahçe işlerine yardımcı olmak,
· Gönüllü insanlara ihtiyaç duyulan kuruluşlara başvurup sosyal yardımlaşmaya katkıda bulunmak,
· Yaz kamplarına, yaz okullarına katılmak,
· Bilgisayar kullanmayı öğrenmek ya da geliştirmek.
İyi bir tatilin nasıl geçirileceğine ilişkin kesin bir şey söylemek zordur. Çünkü her alanda olduğu gibi, yaz tatilinin nasıl geçirileceği konusunda da bireysel farklılıklar mutlaka olacaktır. Ancak fikir vermek açısından “İyi bir tatil genel çerçevesiyle nasıl olmalıdır?” denilirse, şunları söylemek mümkündür:
Kitap okuma: Tatile girilse bile, okumaya ara verilmemelidir. Tatilde okumaya ara verildiğinde, kazanılan okuma alışkanlığı kaybedilebilir. Bu nedenle, çocuklar ve özellikle gençler, ilgi alanlarına göre eğlenceli roman, hikâye ve bilimsel eserleri okumalıdır.
Uygun bir ölçüde televizyon izleme ve bilgisayar kullanımı: Yaz tatilinin verimsiz değerlendirildiğinin göstergelerinden biri, zamanın büyük bir bölümünün televizyon ve bilgisayar karşısında gerçirilmesidir. Yaz tatilinde, çocukların boş zamanlarını televizyon izleyerek ve bilgisayarda oyun oynayarak geçirmeleri tek alternatif değildir. Yaz okulları, sportif ve sosyal etkinliklerle zaman değerlendirilmeli, eğlenceli olduğu kadar eğitici özellikleri olan etkinliklere de yer verilmelidir.
Yaz okulu ve çeşitli sportif, öğretici etkinlikler: Çocukların ve gençlerin sosyal yönlerini güçlendirmek, fiziksel, ruhsal ve düşünsel gelişimlerine katkıda bulunmak; arkadaşlığı, paylaşmayı ve rekabeti yaşatmak amacıyla düzenlenen yaz okulları, yaz tatilinin çocuklar ve gençler açısından verimli geçmesine yardımcı olmaktadır.
Derslerin tekrarı ve yeni dönem için gerekli hazırlıklar: Tatile girdikten sonra, derslere biraz ara verilebilir. Bu ara, genel bir zihin dinlenmesi için gereklidir. Ancak, öğrencilerin yaz tatilinde, geçen yılların derslerini uygun bir ölçüde tekrar etmeleri ve en azından gelecek dönem için daha bir hazır olmaları gerekir. Yardımcı kitaplar, tatil kitapları ve benzeri kaynaklar takip edilmelidir. Bunun yanında, bir önceki yıl işlenen konular ve öğrencinin yetersiz olduğu düşünülen dersler tekrar edilebilir.
Sonuç olarak öğrencilere yaz tatilinde dinlenmeleri; oyun, eğlence ve spor içerikli veya eğitici kamplara, yaz okullarına, kurslara katılmaları; kitap, dergi, gazete, gibi yayınları okumak için düzenli olarak belirli bir süre ayırmaları; çocuk dergisi, bilimsel dergi veya başka eğitsel amaçlı dergileri takip etmeleri; tatil kitabı, bilimsel nitelikli kitaplar okumaları önerilebilir. Özellikle, okuma ve matematik gibi temel becerilerdeki eksikliklerin giderilmesi, yeni bir öğretim yılına daha hazır girmek için önemlidir. Ayrıca tatil öğrenciler için, dostlukların geliştirilmesi, akrabaların ve büyüklerin ziyaret edilmesi için de bir fırsat olarak görülmelidir. Bununla birlikte tatil, çocuklar ve gençler için sosyal hayatı daha iyi tanımaları ve anlamaları için de önemli bir zaman dilimi olarak değerlendirilebilir.
Özetle yaz tatili, sadece dinlenme ve eğlenme zamanı değildir. İyi değerlendirildiğinde, yeni eğitim öğretim yılı için gerekli hazırlıkların tamanlanması, zihinsel ve fiziksel dinlenmenin sağlanması ve motivasyonun kazanılması açısından da önemlidir. Tatil; öğrencilerin duygu, düşünce ve davranış yönünden gelişimlerine katkı sağlamak açısından bir fırsat olarak görülmelidir.